Johannes Vermeerprijs 2024 naar illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist

19 september 2024
Marit Törnqvist overhandigt \'Een boek voor jou\' | Beeld: © Annelies van der Vegt
Marit Törnqvist overhandigt 'Een boek voor jou' | Beeld: © Annelies van der Vegt

Dit jaar is de Johannes Vermeerprijs toegekend aan illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist. De jury, onder voorzitterschap van Marise Voskens, heeft haar unaniem voorgedragen.
De Nederlandse staatsprijs voor de kunsten, ingesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en georganiseerd door de zes rijkscultuurfondsen, wordt op maandag 4 november 2024 in de Nieuwe Kerk in Den Haag uitgereikt door Eppo Bruins, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Universeel
Törnqvist ontvangt de prijs vanwege haar uitzonderlijke artistieke vermogen om universele emoties in taal en tekeningen te verbeelden, en dicht bij de belevingswereld van de lezer te brengen. De jury merkt op: ‘De toewijding waarmee Törnqvist in haar oeuvre een veilige ruimte creëert voor uiteenlopende grote thema’s, en ieders perspectief met pen en penseel verwelkomt en omarmt, is van grote verdiepende waarde voor jong en oud’.

Als illustrator en schrijver is Marit Törnqvist een meester in het oproepen van universele emoties in woord en in beeld. Haar invoelende teksten gaan vaak onnadrukkelijk over grote thema’s als identiteit, geluk, liefde, eenzaamheid, afscheid en migratie. Haar zinnen zijn helder en raak. Haar illustraties sluiten daarbij aan en schetsen situaties en gevoelens, niet alleen in kleur en in het spel met licht en donker, maar ook in gelaagdheid en in sfeer. 'Het werk van Marit ademt een vrije en open manier van denken, sociale bewogenheid en een liefde voor de kleine en grote mens. Ogenschijnlijk eenvoudig, altijd herkenbaar en treffend, soms verlangend, dan weer surrealistisch, altijd schitterend', aldus de jury.
Verbeelding
Het internationaal gelauwerde oeuvre van winnaar Törnqvist kenmerkt zich door de overtuigingskracht van sfeer en verbeelding. Tekeningen en taal spelen met elkaar. Dat wat niet wordt beschreven, wordt getekend. En andersom. De jury noemt haar werk ‘tijdloos, en toch ook heel erg van nu. Op een bescheiden manier is het genereus en getuigt het van lef’.
Engagement
De jury waardeert het engagement dat uit haar oeuvre spreekt: het nodigt uit tot dialoog en biedt toegang tot andere perspectieven. Ook is de jury onder de indruk van de sociale stem waarmee Törnqvist haar lezers aanraakt en van haar inzet voor projecten rondom leesbevordering, vaak voor en met kinderen in de knel.

De door haar geschreven en geïllustreerde boeken hebben prestigieuze prijzen ontvangen en zijn in vele talen over de hele wereld verschenen. Ook haar illustraties voor boeken van onder meer Astrid Lindgren en Toon Tellegen en haar ontwerp voor Junibacken in Stockholm, het kindermuseum over het werk van Astrid Lindgren, zijn veelvuldig internationaal bekroond.
Kinder- en jeugdliteratuur
Het is voor het eerst dat de Johannes Vermeerprijs wordt toegekend aan een kunstenaar die zich primair richt op kinderen en jeugd. De Nederlandse kinder- en jeugdliteratuur heeft nationaal en internationaal een grote reputatie. Het werk van Marit Törnqvist representeert de kracht waar de Nederlandse kinderliteratuur om bekend staat: een volwaardige en vernieuwende kunstvorm waarin voor kinderen uitdagende en soms controversiële thema’s niet worden geschuwd, zoals genderidentiteit, klimaatcrisis, racisme en oorlog. De keuze van de jury toont erkenning voor deze positie in het Nederlandse kunstenveld en voor het maatschappelijke belang van cultuureducatie.
Over de prijs
De Johannes Vermeerprijs is de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. De winnaar kan het daaraan verbonden bedrag van 100.000 euro besteden aan een speciaal project binnen het eigen werkterrein. De Nederlandse regering heeft de prestigieuze prijs in 2008 ingesteld om uitzonderlijk artistiek talent te eren en te stimuleren.

De organisatie van de prijs is in handen van de zes rijkscultuurfondsen met het Mondriaan Fonds als penvoerder en kan worden toegekend aan in het Koninkrijk der Nederlanden werkende en/of wonende kunstenaars uit alle artistieke disciplines.

De prijs werd eerder uitgereikt aan Tania Kross, Arnon Grunberg, Natasja Kensmil, Rineke Dijkstra, Ivo van Hove, Janine Jansen, Iris van Herpen, Steve McQueen, Michel van der Aa, Irma Boom, Rem Koolhaas, Marlene Dumas, Erwin Olaf, Alex van Warmerdam en Pierre Audi.

De jury bestaat dit jaar uit Marise Voskens (voorzitter), Ted Brandsen, Margot Dijkgraaf, Afaina de Jong en Bas Kosters.
Te zien
Ter gelegenheid van de uitreiking van de Johannes Vermeerprijs presenteert het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een selectie van het werk van de prijswinnaar in de OCW-etalage. De tentoonstellingsruimte bevindt zich direct naast de ingang van het ministerie aan de Rijnstraat 50 te Den Haag en is vrij toegankelijk. De presentatie over het werk van Marit Törnqvist is te zien vanaf 4 november 2024 tot eind april 2025.
Foto: © Anne Reitsma
Foto: © Anne Reitsma
Beeld: Veerle Bastiaanssen
Beeld: Veerle Bastiaanssen
Nieuws 21 oktober 2024

Woo-besluit pre-analyse

In het kader van de Wet Open Overheid (Woo) publiceert het Fonds Podiumkunsten dit besluit.

Minister Eppo Bruins overhandigt de Nederlands Muziekprijs aan Elisabeth Hetherington, foto: ©Karen van Gilst
Minister Eppo Bruins overhandigt de Nederlands Muziekprijs aan Elisabeth Hetherington, foto: ©Karen van Gilst
Fie Schouten (beeld: © Julie Hrudova) en Gery Mendes (beeld: © Mounir Raji)
Fie Schouten (beeld: © Julie Hrudova) en Gery Mendes (beeld: © Mounir Raji)